پسوریازیس یا صدفک یک بیماری پوستی شایع ایمنی است. این بیماری سلول های چرخشی پوست را تحت تاثیر قرار داده و سرعت آن را می افزاید. در نتیجه این بیماری به صورت پوسته های نقره ای یا سفید متراکم روی سطح پوست ظاهر شده که خشک و قرمز رنگ است و به شدت باعث خارش می شود. پسوریازیس یک بیماری لجبازی است که مدت زیادی روی پوست می ماند! معمولا این بیماری حالت نوسانی دارد یعنی در بازه ای زمان بهبود می یابد و سپس دوباره ظاهر شده و شدت می یابد.
این بیماری تقریبا ۵ میلیون نفر را در ایالات متحده گرفتار کرده است (۱-۲ % از جمعیت) . در اکثر اشکال پسوریازیس بیشترین موارد شروع بیماری در سنین ۲۵-۴۰ سال رخ می دهد . با این حال این بیماری در هر سنی می تواند رخ دهد، از جمله در شیرخواران و افراد مسن .
۲۵ % از افراد مبتلا دچار آرتریت پسوریازیسی خواهند شد که اگر بدون درمان گذاشته شود می تواند باعث بدشکلی های دائمی در مفاصل شود. پسوریازیس می تواند آثار روانی – اجتماعی و جسمی قابل توجهی داشته باشد. سالانه حدود ۳۵۰ مورد مرگ به خاطر پسوریازیس و درمان آن رخ می دهد .
پسوریازیس در برخی اشخاص به هیچ وجه ناراحت کننده و آزار دهنده نیست اما در برخی دیگر بسیار مزاحم و آزاردهنده است، مخصوصا اگر این بیماری به آرتروز ربط داشته باشد.
عوامل پیدایش پسوریازیس
همانطور که گفته شد پسوریازیس یک بیماری مرتبط با ایمنی بدن است که گلبول های سفید خون و لنفوسیت را درگیر می کند. معمولا در حالت طبیعی این سلول ها در بدن می چرخند تا با مواد ناشناخته مثل باکتری و ویروس مبارزه کنند، اما در برخی مواقع این سلول ها بطور اشتباه، سلول های سالم پوست را مورد حمله قرار می دهند. در نتیجه سیستم ایمنی واکنش های مختلفی به این حمله نشان می دهد که گشاد شدن رگ های خونی کنار لایه های پوستی از جمله این واکنش هاست.
در نتیجه در ظرف چند روز مشکلات ایمنی روی سطح پوست ظاهر می شود. سلول های پوستی و گلبول های سفید از بین رفته نمی توانند به سرعت ریزش کنند در نتیجه بصورت لایه های پوستی ضخیم روی سطح پوست ظاهر می شوند.
از جمله عواملی که خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهند عبارتند از:
- در معرض آلودگی و باکتری قرار گرفتن
- هر نوع زخم پوستی از قبیل زخم، خراش، نیش حشرات، سوختگی ناشی از آفتاب و …
- استرس
- سرمای شدید
- مصرف سیگار و دخانیات
- افراط در نوشیدن مشروبات الکی
- عامل ژنتیکی و وراثتی
- مصرف برخی از داروها مثل داروهای ضد افسردگی
- اضافه وزن
علت بیماری پسوریازیس
- پسوریازیس عمدتا یک بیماری خودایمن با واسطه لنفوسیت های (T (th1 است .
- این بیماری با تکثیر بیش از حد اپیدرم همراه است . چرخه سلولی سلول های اپیتلیال پسوریازیسی یک دهم مهاجرت کننده و ریزش نمایند ( در مقایسه با تقریبا ۳۰ روز در سلول های طبیعی ).
- سیتوکین ها نقش بزرگی در تکثیر اپیدرم، تمایز و التهاب دارند .
- علت چندعاملی است و هنوز کاملا شناخته نشده است . با این حال یک استعداد ژنتیک در آن دخیل است (75% از بیماران یک سابقه خانوادگی مثبت دارند) .
- ژنی که بیش از همه برای دخالت در این امر جور می آید HLA-Cw6 است که میزان خطر را 10 برابر افزایش می دهد.
- آرتریت پسوریازیسی با HLA-B 27 ارتباط دارد .
- پسوریازیس پلاکی (پسوریازیس ولگاریس) شایع ترین نوع است و 80% از موارد را تشکیل می دهد .
- پسوریازیس قطره ای در کودکان شایع تر است. ممکن است آغازگر آن یک عفونت استرپتوکوکی باشد .
- پسوریازیس پوستولی ممکن است از پسوریازیس پلاکی طولانی مدت به وجود آید . ممکن است آغازگر آن قطع تدریجی استروئیدهای سیستمیک باشد.
- عوامل تشدید کننده عبارتند از: ضربه (پدیده کوبنر)، آب و هوای خشک و سرد، استرس، سیگار کشیدن، بارداری، HIV، و داروها (مثلا برنامه ضدبارداری B، قطع استروئید ها، لیتیوم، هیدروکسی کلروکین، داروهای NSAID، داروهای مسدود کننده گیرنده بتا، داروهای مسدود کننده کانال های کلسیمی، تربینافین) .
علائم پسوریازیس
علائم پسوریازیس در همه افراد به صورت یکنواخت دیده نمی شود، موارد زیر از جمله علائم پسوریازیس است:
- لایه های قرمز روی سطح پوست که ممکن است روی آن با پوسته نقره ای یا سفید پوشیده شده باشد.
- نقطه های کوچک که روی آن پوسته وجود داشته باشد (این علامت در کودکان شایع است).
- پوست خشک و ترک خورده
- خارش و سوزش و درد
- ناخن های ضخیم، شکسته، ناهموار و بدون هیچگونه طراوت
- ورم و خشکی مفصل
تشخیص افتراقی پسوریازیس
- اگزما
- عفونت با تینئا
- درماتیت سبورئیک
- لیکن پلان
- پیتیریازیس روبرا پیلاریس
- پیتیریازیس روزه آ
- انیکومایکوز
- عفونت های قارچی (مثل تینئا)
- لنفوم سلول T جلدی
- لوپوس جلدی
- درماتومیوزیت
- اگزانتم ویروسی
- سیفیلیس ثانویه
- فولیکولیت
- واکنش های دارویی
درمان پسوریازیس
درمان بستگی به نوع، وسعت، توزیع و شدت بیماری دارد . وقتی راجع به درمان سیستمیک فکر می کنید باید خطر درمان را در برابر سودمندی آن برای هر بیمار بطور جداگانه سبک و سنگین کنید. بیماری محدود به دست ها و پاها می تواند به شدت ناتوان کننده باشد و ممکن است علی رغم سطح کوچک منطقه درگیر نیاز به درمان تهاجمی تری داشته باشد .
درمان های موضعی عبارتند از: استروئیدی های با قدرت متوسط تا پر قدرت، کلسی پوتریین، تازاروتین (رتینوئید)، قطران، یا فرآورده های آنترالین .
در مورد پلاک های ضخیم سر را می توان با شامپوهای موضعی، محلول ها، یا فرآورده های نفتی، در کنار قطران، آنترالین یا شامپوهای سالیسیلیک اسید درمان کرد .
برای درمان پلاک های مقاوم به درمان که وضعیت با ثباتی دارند می توان از لیزر درمانی استفاده کرد .
برای درمان بیماری های منتشرتر ممکن است از فوتوتراپی استفاده شود: UVB، UVB با باند باریک، با PUVA (پسورالن به علاوه UVA) سه بار در هفته انجام می شود .
برای افزایش تاثیر ممکن است همراه با رتینوئید خوراکی، متوترکسات و سیکلوسپورین .
درمان های سیستمیک عبارتند از : آسی ترتین (رتینوئید خوراکی)، متوترکسات و سیکلوسپورین .
مهار کننده های TNF – آلفا (مثل اینفلیکسی ماب، اتانرسپت، آدالیموماب) هم اکنون مورد تایید FDA می باشند .
سایر عوامل بیولوژیک عبارتند از: افالیزوماب و آلفاسپت .
در مواردی که پسوریازیس قطره ای بدنبال عفونت استر پتوکوکی رخ می دهد ممکن است مصرف آنتی بیوتیک اندیکاسیون داشته باشد .
پسوریازیس قطره ای بخوبی به درمان با اشعه فرابنفش پاسخ می دهد .
امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و اطلاعات لازم را کسب کرده باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر و برسی موارد بیشتر به بهترین متخصص پوست در تهران مراجعه نمایید. شما میتوانید سوالات و تجربیات خود را در زیر این پست مطرح کنید.